خطر فرونشست زمین، پدیده‌ای نگران‌کننده است که طی سال‌های اخیر دامنه آن به بسیاری از دشت‌های کشور از جمله دشت شاهین‌شهر نیز رسیده است. به گفته کارشناسان، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، مهم‌ترین عامل این بحران است و اگر اقدامی فوری انجام نشود، بخش‌هایی از شهرستان شاهین‌شهر و میمه نیز در آینده نزدیک با آسیب‌های جبران‌ناپذیر روبه‌رو خواهند شد.
شاهین‌شهر، در زمره مناطق بحرانی اصفهان
دکتر کورش شیرانی، دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، در گفت‌وگویی تخصصی با ایرنا، تأکید کرده است که استان اصفهان یکی از کانون‌های اصلی فرونشست در کشور به شمار می‌رود. او با اشاره به مطالعات صورت‌گرفته، هشدار داده است که دشت‌های شمالی استان از جمله شاهین‌شهر، حبیب‌آباد و ملک‌شهر نیز وارد مرحله هشدار شده‌اند.
به گفته شیرانی، در این مناطق سفره‌های زیرزمینی طی سال‌ها بدون جایگزینی مناسب تخلیه شده‌اند و اکنون ظرفیت نگه‌داری آب در لایه‌های زیرسطحی به شدت کاهش یافته است.
فرونشست؛ خطری خاموش برای زیرساخت‌ها و زندگی شهری
بر اساس گزارش‌های علمی، فرونشست باعث کاهش شدید توان نگه‌داری رطوبت در خاک، تخریب سازه‌ها، ترک‌خوردگی آسفالت معابر، آسیب به لوله‌های گاز و آب و در مواردی حتی تهدید برای بناهای تاریخی می‌شود. این پدیده در بلندمدت می‌تواند مناطق شهری مانند شاهین‌شهر را با بیابان‌زایی غیرقابل احیا مواجه کند.
راهکارها چیست؟ توقف برداشت و تقویت سفره‌ها
دکتر شیرانی با تأکید بر فوریت موضوع می‌گوید:
«توقف یا کاهش برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی، اجرای طرح‌های آبخیزداری و تغذیه مصنوعی سفره‌ها و مشارکت کشاورزان در مدیریت منابع آب، اصلی‌ترین راهکارهای مقابله با فرونشست است.»
در شاهین‌شهر نیز با توجه به رشد سریع جمعیت، توسعه عمرانی و فشار مضاعف بر منابع آبی، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و همکاری میان اداره منابع آب، شهرداری، جهاد کشاورزی و مردم بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
پیشنهاد کارشناسان برای مناطق همچون شاهین‌شهر:
- اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی با استفاده از آب‌های سطحی و روان‌آب‌ها
- پهنه‌بندی مناطق پرخطر برای اعمال محدودیت برداشت آب
- حمایت از کشاورزان برای تغییر الگوی کشت و استفاده از آبیاری نوین
- آموزش‌های عمومی برای مصرف بهینه آب شهری و خانگی
📌 تحلیل شاهین شهروند:
فرونشست در شاهین‌شهر اگرچه هنوز به مرحله بحرانی نرسیده، اما علائم اولیه آن شناسایی شده و در صورت بی‌توجهی، می‌تواند تهدیدی جدی برای زیرساخت‌های شهری، امنیت آب و آینده محیط‌زیستی منطقه باشد. توقف برداشت‌های غیرضروری، مدیریت منابع و استفاده از راهکارهای علمی و مشارکتی، از ضروری‌ترین اقدامات پیش‌رو است.
